Britt Dekker en Playboy zetten een rem op hyperlinks

Foto: ANP KIPPA ADE JOHNSON

Na vier lange jaren van het voeren van procedures weten wij dankzij het Hof te Luxemburg eindelijk dat GS Media geen links mocht plaatsen naar een illegale bron waarop gelekte foto’s van Britt Dekker uit de Playboy zijn geplaatst. Het Hof heeft hierbij aangegeven onder welke omstandigheden linken naar bronnen, waar auteursrechtelijk beschermde werken zonder toestemming van de rechthebbende zijn geplaatst, niet is toegestaan.

Feiten

Wat leidde tot het geschil tussen GS Media tegen Sanoma, Playboy en Britt Geertruida Dekker (hierna: “Sanoma c.s.”)? In de december editie van 2011 van de Playboy zouden foto’s van Britt Dekker worden geplaatst. GS Media heeft in oktober 2011 een anonieme tip ontvangen waarin een link naar voren kwam waarop de foto’s van Britt Dekker, die nog in de Playboy moesten verschijnen, waren te vinden. GS Media heeft hierop op haar website een artikel geplaatst waarin een link verscheen naar de foto’s van Britt Dekker. Hierdoor waren de foto’s van Britt Dekker vroegtijdig uitgelekt.

Het begin van het geschil

Sanoma, de uitgever van de Playboy, sommeerde GS Media om het artikel te verwijderen, waaraan GS Media geen gehoor heeft gegeven. Dit leidde tot een gerechtelijke procedure, waaraan ook de Playboy en Britt Dekker deelnamen. GS Media werd beschuldigd van auteursrechtinbreuk. De rechtbank oordeelde dat GS Media wel auteursrechtinbreuk pleegde. In hoger beroep oordeelde het gerechtshof het tegenovergestelde: GS Media zou geen auteursrechtinbreuk maken, maar ‘slechts’ onrechtmatig handelen. Daarmee heeft GS Media alsnog fout gehandeld. Het enige voordeel voor GS Media in de hoger beroepszaak was dat GS Media een lagere proceskostenvergoeding aan Sanoma c.s. moest voldoen dan wanneer GS Media auteursrechtinbreuk zou hebben gepleegd.

Alle partijen gingen in cassatie bij de Hoge Raad naar aanleiding van de uitspraak van het gerechtshof. De Hoge Raad durfde geen direct oordeel te geven en schakelde het Europese Hof van Justitie (“het Hof”) in. Kort gezegd vroeg de Hoge Raad zich af of linken naar illegale bronnen is toegestaan. Daarmee kreeg het Hof de taak om wellicht een van de meest verwachte uitspraken van de eeuw op het gebied van auteursrecht te doen.

Oordeel van het Hof

Het Hof oordeelde uiteindelijk dat het hyperlinken naar een illegale bron auteursrechtinbreuk oplevert indien:

• de plaatser van de link kennis had van het illegale karakter van de inhoud waar hij naartoe linkt;
• de plaatser van de link een winstoogmerk heeft.

Hiermee heeft het Hof veel belang gehecht aan het winstoogmerkcriterium, dat vrijwel als nieuw valt te beschouwen op het gebied van hyperlinken. Hieronder worden de criteria van het Hof kort besproken.

Illegaal karakter

De inhoud waarnaartoe wordt gelinkt heeft een illegaal karakter indien door het linken een publiek wordt bereikt dat de rechthebbende niet voor ogen had. Dit is het zogenoemde “nieuwe publiek-criterium”. Dit criterium is voor hyperlinks in het Svensson-arrest geïntroduceerd. Indien bijvoorbeeld wordt gelinkt naar een film die nog in de bioscoop draait, dan heeft het linken een illegaal karakter. De rechthebbende op die film wilde namelijk zijn film alleen tentoonstellen aan bioscoopbezoekers. Door het plaatsen van een link waarop de desbetreffende film te zien is, heeft het linken een illegaal karakter.

Winstoogmerk

Voortbordurend op het Svensson-arrest oordeelde het Hof dat indien iemand met een winstoogmerk een link wil plaatsen naar een illegale bron, diegene dan auteursrechtinbreuk pleegt. Naar alle waarschijnlijkheid zullen er nog vele discussies ontstaan over het winstoogmerkcriterium. Zo is het niet uitgesloten dat linken naar een illegale bron al snel een winstoogmerk kan hebben indien de linkende website advertenties heeft. Met advertenties worden immers inkomsten gegenereerd. 

Daarnaast kan de discussie ontstaan dat een onderneming die op haar website een hyperlink plaatst, altijd een winstoogmerk heeft omdat deze onderneming deze link plaatst om haar website populairder te maken. De tijd en de rechtspraak zullen ons leren hoe het winstoogmerkcriterium moet worden gehanteerd.

Particulieren

In de Britt Dekker-uitspraak wordt tevens ingegaan op de rol van particulieren. Bij particulieren wordt vermoed dat zij bij het plaatsen van een link naar een illegale bron geen wetenschap van het illegale karakter hebben, waardoor particulieren in beginsel geen inbreuk kunnen plegen. Kunnen particulieren daarmee onbeperkt op internet en social media linken naar illegale bronnen? Nee. Bij particulieren geldt slechts het vermoeden dat zij niet bewust zijn van het illegale karakter van hun link. Dat vermoeden kan worden weerlegd.

Daarnaast mogen rechthebbenden particulieren die naar hun content linken altijd sommeren om de hyperlink te verwijderen. Echter, bij particulieren mogen rechthebbenden dan niet direct een schadevergoeding eisen. Zij mogen slechts een verbod vorderen. Indien geen gehoor wordt gegeven aan dit verbod, dan mogen rechthebbenden pas schadevergoeding eisen van particulieren.

Slotsom

Het plaatsen van hyperlinks naar illegale bronnen is niet toegestaan indien daarbij een winstoogmerk aanwezig is en degene die linkt bewust is van het illegale karakter van de bron. De regels voor het plaatsen van links worden langzamerhand aangevuld, maar zijn nog steeds incompleet en complex. 

Ons advies: onderzoek uw bron als u wilt linken

Het plaatsen van een link die niet had mogen worden geplaatst, kan een zeer kostbare aangelegenheid worden. De proceskostenveroordeling bij schending van het auteursrecht is immers hoger dan gebruikelijke proceskostenveroordelingen. Raadpleeg daarom dan ook de bron waarnaar wordt gelinkt of probeer de intenties van de rechthebbende te achterhalen. Het plaatsen van links vergt tegenwoordig namelijk een zorgvuldig onderzoek en is niet meer zomaar toegestaan. JPR Advocaten kan u uiteraard adviseren bij het plaatsen van links op uw website om onnodige en kostbare procedures te vermijden.