De Stikstofuitspraak

Op 29 mei 2019 heeft de Raad van State een belangrijke uitspraak gedaan waarmee het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeldig werd. Het PAS was bedoeld om Natura2000-gebieden te beschermen maar ook om economische ontwikkelingen die die gebieden bedreigen toch mogelijk te maken. Met het PAS konden vergunningen verleend worden voor nieuwe activiteiten bij Natura-2000-gebieden zonder een verplicht onderzoek naar de effecten voor die gebieden of door de stikstofuitstoot te compenseren met toekomstige maatregelen. Zonder het PAS is het veel moeilijker om activiteiten met een significante invloed op Natura2000-gebieden toch de verplichte vergunning te verlenen.

PAS en de vergunning

Voor een activiteit die significante invloed kan hebben op een Natura2000-gebied is een vergunning nodig die alleen verleend kan worden als uit een passende beoordeling blijkt dat er zekerheid is dat de activiteit de natuurlijke kenmerken van het gebied niet zal aantasten. Dat is lastig omdat veel Natura2000-gebieden al overbelast zijn en elke toename van stikstof dus een aantasting is. Zo komen hele regio’s dus op slot te zitten en ondernemen is onmogelijk.

Snelle oplossingen

De regering is naarstig op zoek naar oplossingen maar dat laat nog even op zich wachten. Veel overheden hebben de vergunningverlening geheel stopgezet omdat ze niet weten wat ze moeten doen. Er zijn voor een aantal gevallen echter oplossingen.

Overgangsrecht
Activiteiten die al voor de aanwijzing van het gebied plaatsvonden kunnen gewoon doorgaan. Nederlandse regels die strenger zijn dan de Europese zijn niet van toepassing als de activiteit al voorzienbaar was voor 31 maart 2010.

Intern salderen
Als binnen een bedrijf dat uitbreidt ook bestaande stikstofuitstoot wordt beperkt mag dit verrekend worden. Bij een neutrale ontwikkeling is geen vergunning nodig.

Extern salderen
Onder de werking van de PAS mocht een stikstoftoename van het ene bedrijf niet verrekend worden met een afname elders. Met het vervallen van het PAS is die mogelijkheid er weer mits:
- beide ontwikkelingen samenhangen en
- de ontwikkelingen op hetzelfde gebied effect hebben.

ADC-toets
Projecten van aantoonbaar openbaar belang waarvoor geen alternatieven zijn mogen ondanks negatieve effecten in een Natura2000-gebied toch uitgevoerd worden als de schade elders gecompenseerd wordt.

De stand van zaken in Den Haag

De Minister heeft inmiddels de Kamer geïnformeerd over de stand van zaken. Vergunningen die met het PAS verleend zijn en onherroepelijk zijn, zijn veilig. Vergunningen waarover procedures lopen kunnen problemen krijgen. Vergunningen die nog niet verleend zijn moeten opnieuw beoordeeld worden.

Onder het PAS bestond voor sommige activiteiten een uitzondering op de vergunningplicht. Daarvoor moet alsnog een vergunning worden aangevraagd. Tegen activiteiten die moesten worden aangemeld en waar dit is gedaan zal niet opgetreden worden. Hiervoor zal later een oplossing gezocht worden. Dit laatste geldt ook voor activiteiten die geheel vrijgesteld waren. Het is echter de vraag of de overheid dit standpunt vol kan houden als uitdrukkelijk verzocht wordt om handhaving.

De PAS-uitspraak heeft een bom gelegd onder heel veel bedrijven en het is de vraag of de regering dit op kan lossen.

JPR advocaten kan u helpen de situatie in te schatten en waar nodig oplossingen zoeken.