Het belang van mediationclausules

Mediationclausules in contracten zijn er niet alleen voor de vorm. Hoge Raad laat mediationclausule meewegen bij beoordeling.

Enkele dagen geleden heb ik de bevestiging ontvangen dat ik mij officieel MfN-registermediator mag noemen. Dit heuglijke feit is mede aanleiding om een recente uitspraak van de Hoge Raad te bespreken waaruit het toenemende belang van mediation in de juridische praktijk blijkt.

Mediaton vrijwillig of verplicht?

Eerst moet ik een belangrijk aspect van mediation toelichten. Bij mediation staat voorop dat partijen hun geschil vrijwillig aan mediation onderwerpen. Zodra één van de partijen kenbaar maakt niet meer deel te willen nemen aan de mediation, wordt de mediation beëindigd. Dat staat op gespannen voet met clausules in contracten waarin staat dat partijen verplicht zijn tot mediation voordat zij het geschil voorleggen aan de gewone rechter.

De vaste lijn in de rechtspraak tot nu toe is dat wanneer partijen zich niet houden aan de mediationclausule de rechter tóch bevoegd is over het geschil te oordelen. Oftewel: ondanks een mediationclausule kan de ene partij het geschil voorleggen aan de rechter zonder dat de andere partij daar met succes tegen kan opkomen.

De casus

Dan de uitspraak zelf. Het gaat om een geschil tussen de Stichting Hermitage aan de Amstel - zeg maar het Hermitage museum - en het Hermitage Café Amsterdam B.V., dat de horeca in het museum exploiteerde. De samenwerkingsovereenkomst tussen partijen liep niet goed vanwege tegenvallende resultaten van de horeca. Partijen zijn langdurig met elkaar in overleg geweest over aanpassing van (avond-)openstelling en afdrachten van het café aan het museum. Ondanks intensieve besprekingen en verschillende voorstellen over en weer komen partijen er niet uit, waarna het museum de zaak voorlegt aan de kantonrechter met het verzoek de overeenkomst te ontbinden.

Dat doet de kantonrechter. Vervolgens geeft het Hof in hoger beroep een ander oordeel: zij stelt het café alsnog in het gelijk. Daarna wordt de zaak aan de Hoge Raad voorgelegd.

De uitspraak

In de overeenkomst is bepaald dat die tussentijds alleen kan worden opgezegd indien een ernstig geschil tussen partijen is ontstaan omtrent de kwaliteit van de bedrijfsvoering en partijen het geschil niet in goed onderling overleg, althans door inschakeling van een mediator hebben kunnen beslechten.

Zowel het Hof als de Hoge Raad laten, naast de beoordeling van de feiten en omstandigheden, ook meewegen het feit dat partijen het geschil niet hebben voorgelegd aan een mediator, ofschoon de overeenkomst daartoe wél verplichtte.

De Hoge Raad stelt vast dat het Hof onder andere terecht heeft geoordeeld dat het op de weg van het museum had gelegen om in nader overleg met het café, zo nodig met behulp van een mediator (zoals in de overeenkomst tussen partijen voor vergelijkbare gevallen was voorzien), tot nadere voorstellen te komen.

Conclusie en advies

Op basis van deze uitspraak van de Hoge Raad is de conclusie dat mediationclausules in contracten een belangrijke rol spelen bij het antwoord op de vraag of een partij een gerechtvaardigd beroep kan doen op ontbinding van een overeenkomst. Ontbinding is een zwaar middel met verstrekkende gevolgen. Als die ontbinding achteraf ten onrechte blijkt te zijn, kan dit verstrekkende feitelijke en financiële gevolgen voor de desbetreffende partij hebben.

Als bij die beoordeling de vraag of partijen zich aan de mediationclausule hebben gehouden een rol speelt, dan betekent dat dus dat mediationclausules van relevant gewicht zijn.

Mijn advies is om niet alleen mediationclausules in contracten op te nemen maar ook om daarnaar te handelen. Ten eerste uiteraard omdat daarmee een langdurige en zeer kostbare procedure bij de gewone rechter kan worden voorkomen. En in de tweede plaats omdat het niet volgen van een mediationclausule zich tegen je kan keren, zoals uit deze uitspraak blijkt.

Indien u meer wilt weten over mediation in het algemeen of wanneer u in een concreet geval een zaak aan mediation wenst voor te leggen, kunt u contact opnemen met Peter Breukelaar of één van zijn collega’s bij JPR advocaten.

Bron: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2017:2566