Hoge Raad oordeelt dat maaltijdbezorgers werknemers zijn

Het heeft even geduurd, maar de Hoge Raad heeft vorige maand dan eindelijk het Deliveroo-arrest gewezen. Na een lange periode van procederen heeft de Hoge Raad antwoord gegeven op de vraag van FNV over maaltijdbezorgers. Waren zij werkzaam op basis van een arbeidsovereenkomst of een opdrachtovereenkomst?

De feiten  

Deliveroo dreef vanaf 2015 een digitaal platform. Hierop konden bij onafhankelijke restaurants maaltijden worden besteld en betaald. Sinds 1 juli 2018 werkten bezorgers alleen nog maar op basis van een overeenkomst die werd omschreven als een opdrachtovereenkomst. FNV vond de kwalificatie van een opdrachtovereenkomst onjuist. Zij vorderde in een procedure of de rechter kon vaststellen dat de maaltijdbezorgers werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst. De kantonrechter en het hof stelden FNV in het gelijk. Deliveroo heeft vervolgens tegen de uitspraak van het hof cassatie ingesteld.

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelt dat de overeenkomst tussen de maaltijdbezorgers en Deliveroo wordt gekwalificeerd als een arbeidsovereenkomst. Zij geeft daarbij de volgende uitleg. Er moet eerst duidelijk zijn welke rechten en verplichtingen over en weer zijn overeengekomen. Daarbij moeten alle omstandigheden van het geval in onderling verband worden meegewogen. De volgende gezichtspunten spelen een rol:

• de aard en duur van de werkzaamheden;
• de wijze waarop de werkzaamheden en werktijden worden bepaald;
• de inbedding van het werk en degene die de werkzaamheden verricht in de organisatie;
• de bedrijfsvoering van degene voor wie de werkzaamheden worden verricht;
• het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren;
• de wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen tot stand is gekomen;
• de wijze waarop de beloning wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd;
• de hoogte van deze beloningen;
• de vraag of degene die de werkzaamheden verricht daarbij commercieel risico loopt;
• gedraagt degene die de werkzaamheden verricht zich in economisch verkeer als ondernemer?  Bijvoorbeeld bij het verwerven van een reputatie, bij acquisitie en wat betreft fiscale behandeling. Maar ook gelet op het aantal opdrachtgevers voor wie hij werkt of heeft gewerkt en de duur waarvoor hij zich doorgaans aan een bepaalde opdrachtgever verbindt.

Een aantal (gezichts)punten zijn nieuw. Zo noemt de Hoge Raad onder meer het inbeddingscriterium en het ondernemerschap. Volgens haar is de maatschappelijke positie van partijen van belang bij de kwalificatie van een arbeidsovereenkomst. Sta stil bij de vragen of iemand zich naar buiten toe profi-leert als ondernemer en in hoeverre de werkzaamheden organisatorisch zijn ingebed in de organisatie. Dan wordt duidelijk welke rechten en verplichtingen partijen zijn overeengekomen en of vervolgens sprake is van een arbeidsovereenkomst. In alle (toekomstige) gevallen zal steeds (opnieuw) een afweging gemaakt moeten worden. Bovenstaande gezichtspunten kunnen daarbij helpen. 

Wat zijn de gevolgen voor de praktijk?

De wetgever is aan zet, aldus de Hoge Raad. De Nederlandse en Europese wetgever zetten in op nadere algemene regels of uitgangspunten. Hiermee wordt weer duidelijk ten aanzien van de omstandigheden of sprake is van een arbeidsovereenkomst.. De Hoge Raad ziet dan ook geen aanleiding voor rechtsontwikkeling op dit moment.

Het Deliveroo-arrest heeft wel direct gevolgen voor de toepasselijkheid van een cao. Is er sprake van een arbeidsovereenkomst? Dan is een belangrijke vervolgvraag of de werknemer valt onder de werkingssfeer van een cao. Als dit zo is, kan de werknemer met terugwerkende kracht een beroep doen op de collectieve arbeidsvoorwaarden.

Kort en goed, het arrest geeft stof tot nadenken. Werk je met zzp’ers en twijfel je over de kwalificatie van de overeenkomst? Of ben jij zelf van mening dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst in plaats van een opdrachtovereenkomst? Wij zijn je graag van dienst!