In vogelvlucht langs de turboliquidatie

Onlangs is er veel gezegd en geschreven over het onderwerp turboliquidatie. We nemen u graag in vogelvlucht mee langs de bijzonderheden van de turboliquidatie.

Wat is turboliquidatie?
De turboliquidatie is neergelegd in artikel 2:19 lid 4 BW. Kort samengevat is het een snelle manier om een lege vennootschap te ontbinden. Daarvoor is vereist dat de vennootschap op het moment van ontbinden geen baten meer heeft. 

De algemene vergadering van aandeelhouders neemt een besluit tot turboliquidatie. Dit besluit heeft dan tot gevolg dat de vennootschap niet langer bestaat. Vervolgens moet dit besluit in het handelsregister van de Kamer van Koophandel worden ingeschreven en na inschrijving is de turboliquidatie afgerond. Vrij eenvoudig dus. 

Wanneer heeft de vennootschap geen baten meer?
Valkuil van de turboliquidatie is de bepaling dat “de rechtspersoon op het tijdstip van zijn ontbinding geen baten meer heeft”. Wat wordt onder ‘baten’ verstaan? Dit is in de rechtspraak enigszins uitgekristalliseerd. Er wordt al snel aangenomen dat er sprake is van een bate, indien summierlijk blijkt van feiten en omstandigheden die dit voldoende aannemelijk maken (APR/Söderqvist q.q.). 

Het bestuur van de vennootschap stelt vast dat er geen baten meer zijn. Daarbij is van belang dat er geen activa meer op de balans staan. Ook het aandelenkapitaal van de vennootschap moet daarbij in acht worden genomen, alsmede eventuele vorderingen op aandeelhouders en belastingteruggaven.  

Voor- en nadelen van turboliquidatie
Het grote voordeel van de turboliquidatie is dat de vennootschap snel en relatief goedkoop wordt ontbonden, zonder dat daarvoor een vereffenaar hoeft te worden aangesteld. Er is geen enkele vorm van externe controle op de turboliquidatie. 

Er zijn echter ook zeker risico’s verbonden aan de turboliquidatie. De schuldeisers hebben wel de mogelijkheid om de turboliquidatie te betwisten. De rechter zal dan moeten onderzoeken of er daadwerkelijk geen baten in de vennootschap meer aanwezig zijn. Zoals hiervoor al aangegeven, is er al snel sprake van een bate, indien dit summierlijk uit de feiten en omstandigheden blijkt. 

Oordeelt de rechter dat er wel baten aanwezig zijn, dan is de conclusie dat de vennootschap niet is ontbonden, maar altijd heeft blijven bestaan. De rechter kan dan oordelen dat de vennootschap in de toestand verkeert te hebben opgehouden te betalen, waarna het faillissement kan worden aangevraagd en uitgesproken. 

Daarnaast kan geoordeeld worden dat de ingezette turboliquidatie een onrechtmatige daad heeft opgeleverd ten opzichte van de achtergebleven schuldeisers. De bestuurders van de vennootschap kunnen in dat geval worden aangesproken op grond van bestuurdersaansprakelijkheid. De bewijslast ligt bij de schuldeiser; hij zal moeten bewijzen dat er nog wel degelijk baten in de vennootschap aanwezig zijn. In veel gevallen zal de schuldeiser struikelen over deze bewijslast, zodat het voor schuldeisers bijzonder lastig is om de turboliquidatie succesvol te betwisten. 

Een andere – meer reële – mogelijkheid is om een bestuurder aan te spreken op grond van de onrechtmatige daad, indien hij wist of had behoren te weten dat door turboliquidatie schuldeisers zouden worden benadeeld in hun verhaalsmogelijkheden. Dit noemen we de Beklamel-norm. Dit heeft echter niet tot gevolg dat de turboliquidatie wordt teruggedraaid, maar dat de bestuurders aansprakelijk zijn voor de geleden schade. 

Een kritische noot
We horen u denken; een vennootschap ontbinden waarin geen baten zitten, maar wel schulden? Dat is makkelijk! U bent dan niet de enige die dat denkt. De turboliquidatie is koren op de molen van fraudeurs. Je laat de schulden in de vennootschap zitten, trekt de activa eruit, turboliquideert de vennootschap en klaar is Kees. De Hoge Raad heeft zelfs bepaald dat de eigen aangifte van het faillissement van een vennootschap waarin geen baten zitten, misbruik van recht oplevert en dat in dat geval de weg van de turboliquidatie moet worden ingeslagen. Er is geen sprake van toezicht op de afwikkeling van de vennootschap en de schuldeisers blijven uiteindelijk met lege handen achter. 

Er wordt veel gezegd en geschreven over turboliquidatie en de fraudemogelijkheden die het biedt. De wetgever onderzoekt momenteel of een wetswijziging noodzakelijk is om de fraudegevoeligheid van de turboliquidatie tegen te gaan. 

Conclusie
Turboliquidatie kan in bepaalde gevallen en onder strike voorwaarden de ideale manier zijn om een vennootschap snel en goedkoop te ontbinden. Bedenk wel dat er risico’s verbonden zijn aan de turboliquidatie. Het bestuur van een vennootschap zal zich dan ook goed moeten laten adviseren alvorens zij de weg van de turboliquidatie inslaat.

Voor meer informatie over turboliquidatie staan onze specialisten natuurlijk voor u klaar.