Maakt de invoering van de cumulatiegrond ontslag eenvoudiger?

Met de inwerkingtreding van de Wet Arbeidsmarkt in balans (WAB) is er per 1 januari 2020 een nieuwe ontslaggrond toegevoegd aan artikel 7:669 lid 3 Burgerlijk Wetboek (BW). Dit betreft de cumulatiegrond (i-grond). De werkgever kan met deze ontslaggrond de rechter om ontbinding van de arbeidsovereenkomst verzoeken als er sprake is van een combinatie van twee of meer ontslaggronden. Bij een ontbinding op basis van de i-grond geldt wel dat de kantonrechter de mogelijkheid heeft om een extra vergoeding toe te kennen van maximaal 50% bovenop de transitievergoeding. De eerste uitspraak over de cumulatiegrond is inmiddels een feit. De kantonrechter te Alkmaar heeft namelijk op 20 februari 2020 geoordeeld over een verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst op basis van deze cumulatiegrond.

De uitspraak van de kantonrechter

Feiten
Werknemer is op 30 augustus 2004 bij Crown (werkgever) in dienst getreden. Werknemer is in zijn functie eindverantwoordelijk voor de productielijnen van Crown (spuitbussen). In het personeelsdossier van de werknemer zitten zes aantekeningen over onder andere de (agressieve) wijze van communiceren en zijn gedrag en houding op de werkvloer. Daarnaast heeft de werknemer twee schriftelijke waarschuwingen gehad.

Tot slot heeft er zich op 16 oktober 2019 een incident voorgedaan waarbij elf pallets met spuitbussen werden afgekeurd. Na dit incident heeft de werknemer in een gesprek met Crown op 21 oktober 2019 gezegd dat hij er met zijn hoofd niet bij was, omdat hij bezig was met een discussie over de reiskostenvergoeding. Crown heeft werknemer laten weten een onderzoek te starten. Werknemer wordt hierna geschorst in het belang van de veiligheid en continuïteit van het bedrijf.

Verzoek werkgever
Crown verzoekt bij de kantonrechter om ontbinding van de arbeidsovereenkomst. Zij voert aan dat vanwege het saboteren van de productielijn en andere ontoelaatbare gedragingen er primair een redelijke grond voor ontbinding is gelegen in verwijtbaar handelen van werknemer (e-grond). Subsidiair verzoekt Crown om een ontbinding op grond van disfunctioneren (d-grond). Meer subsidiair verzoekt Crown om een ontbinding vanwege een verstoorde arbeidsverhouding (g-grond) en uiterst subsidiair verzoekt Crown een ontbinding vanwege een combinatie van deze gronden (i-grond).

Oordeel kantonrechter
De kantonrechter wijst het verzoek tot ontbinding op grond van verwijtbaar handelen af, evenals de verzoeken tot ontbinding op grond van disfunctioneren en een verstoorde arbeidsverhouding. Volgens de rechter rechtvaardigt het feitencomplex de ontbinding op één van deze (zelfstandige) gronden niet. Tot slot komt de kantonrechter dan aan de vraag toe of een combinatie van gronden de ontbinding wel rechtvaardigt.

De kantonrechter overweegt dat met deze zogenoemde cumulatiegrond wordt beoogd het ontslagstelsel te verruimen, zonder te breken met het huidige stelsel van gesloten ontslaggronden. De cumulatiegrond is bedoeld voor die gevallen waarin voortzetting van het dienstverband in redelijkheid niet meer van de werkgever gevergd kan worden, maar waarbij de werkgever voor wat betreft motivatie en onderbouwing het moet hebben van omstandigheden van meerdere ontslaggronden samen.

Naar het oordeel van de kantonrechter is ontbinding van de arbeidsovereenkomst in het onderhavige geval wegens de cumulatiegrond niet gerechtvaardigd. Hij overweegt als volgt: Crown heeft nagelaten de cumulatiegrond afzonderlijk toe te lichten. Het is niet aan de kantonrechter om – wanneer iedere toelichting ontbreekt – de omstandigheden die zijn aangevoerd in het kader van de afzonderlijke ontslaggronden in het kader van de i-grond te verzamelen en zelfstandig te beoordelen of dat voldoende is voor een voldragen i-grond. Daar komt nog bij dat de kantonrechter van oordeel is dat er geen sprake is van een voldragen ontslaggrond die aan het verzoek ten grondslag is gelegd, maar ook niet van een bijna voldragen ontslaggrond. De kantonrechter ontbindt de arbeidsovereenkomst dan ook niet.

Conclusie: adequate onderbouwing vereist

Door de inwerkingtreding van de Wet werk en zekerheid in 2015 is het grondenstelsel voor ontslag ingevoerd. Dat was een breuk met de vrij open ontbindingsnorm van daarvoor. Nu het grondenstelsel in de ogen van de wetgever in sommige situaties tot een (te) strikte beoordeling leidde, heeft de wetgever per 1 januari 2020 de cumulatiegrond geïntroduceerd. Ontslag zou daarmee weer iets gemakkelijker moeten worden. Op basis van deze eerste uitspraak van de kantonrechter, lijkt het er echter op dat we niet geheel terug gaan naar het systeem van de open norm.

De uitspraak laat tenslotte zien dat het niet mogelijk is de i-grond, althans naar het oordeel van deze kantonrechter, alleen als veeggrond op te voeren. Voor een verzoek tot ontbinding op de i-grond is een (aparte) adequate onderbouwing vereist. De kantonrechter gaat niet over tot ontbinding wanneer een toelichting op de cumulatiegrond ontbreekt of de lat van een (gecombineerde) redelijke ontslaggrond niet wordt gehaald.

De aankomende tijd zal leren of deze ingeslagen weg door de kantonrechter te Alkmaar bijval gaat krijgen.