Indien een van je ouders overlijdt, ben je erfgenaam. Dit is alleen anders indien je ouder een testament heeft opgesteld en je heeft onterfd. Je hebt dan nog recht op je legitieme portie, maar bent geen erfgenaam meer. Als je echtgenoot overlijdt, ben je ook erfgenaam. Dit is ook alleen anders indien er een testament is waarin je bent onterfd. Je ziet een dergelijk testament wel in echtscheidingssituaties. Als onterfde echtgenoot heb je geen recht op een legitieme portie.
Indien je kinderloze rijke oudtante je als erfgenaam heeft opgenomen in haar testament, ben je ook erfgenaam en heb je recht op een deel van haar erfenis. Het ontvangen van een erfenis kan leuk zijn indien de nalatenschap positief is en je een leuk bedrag ontvangt. Maar wat als er meer schulden dan bezittingen blijken te zijn?
Nalatenschap aanvaarden of verwerpen
Als erfgenaam heb je de mogelijkheid om de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen. Indien je de nalatenschap aanvaardt, heb je de mogelijkheid deze zuiver of beneficiair te aanvaarden. Indien je de nalatenschap zuiver aanvaardt, ben je aansprakelijk met heel je vermogen indien blijkt dat de nalatenschap negatief is doordat de schulden de baten blijken te overtreffen. Dat kun je voorkomen door de nalatenschap beneficiair te aanvaarden.
Beneficiair aanvaarden betekent dat je aanvaardt onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Indien uit de boedelbeschrijving blijkt dat de schulden groter zijn dan de bezittingen, ben je niet aansprakelijk met je vermogen voor deze schulden. Je ontvangt niets, maar je hoeft ook geen schulden te voldoen. Je ontvangt pas iets indien blijkt dat de nalatenschap positief is.
Sommige erfgenamen hebben een nalatenschap zuiver aanvaard omdat ze echt in de veronderstelling verkeren dat er meer bezittingen zijn dan schulden. De afgelopen jaren kwam het vaak voor dat bleek dat een huis minder waard was dan de hypotheek die erop bleek te rusten. De schulden waren groter dan de bezittingen en de erfgenamen moesten met hun eigen vermogen de schulden voldoen.
Erfgenamen wettelijk beschermd tegen schulden
Sinds 1 september 2016 is er in de wet een artikel opgenomen dat erfgenamen beter beschermt tegen schulden van de erflater. Een erfgenaam die zuiver heeft aanvaard en die geconfronteerd wordt met een negatieve nalatenschap, is niet aansprakelijk voor de overblijvende schulden indien hij die niet kende en niet behoorde te kennen.
De Rechtbank Midden-Nederland besliste op 15 juni jl. over een zaak die een echtgenote van een erflater was gestart. Na het overlijden van haar echtgenoot had zij de nalatenschap zuiver aanvaard en later bleek dat haar overleden echtgenoot een schuld had aan de verzekeraar over een terug te betalen persoonsgebondenbudget (PGB). Zij stelde dat dit een schuld was die zij niet kende en ook niet behoorde te kennen. De rechter oordeelde dat de echtgenote de schuld niet kende maar wel had behoren te kennen. Het gaat erom wat een erfgenaam redelijkerwijs had kunnen weten.
Raadpleeg de administratie
In ieder geval wordt van een erfgenaam verwacht dat hij heeft onderzocht waaruit de nalatenschap bestaat. Daarvoor is ten minste nodig dat hij de administratie van erflater moet hebben geraadpleegd. Indien de erfgenaam die zuiver aanvaardt dit niet doet of de administratie uitbesteedt, maakt dit niet dat hij de schuld niet behoorde te kennen. Hier wees de rechter het verzoek van de echtgenote dan ook af en de echtgenote was met haar eigen vermogen aansprakelijk voor de schuld aan de verzekeraar. Dit had ze kunnen voorkomen door de nalatenschap beneficiair te aanvaarden.
Neem contact op bij vragen
Indien blijkt dat je erfgenaam bent, bedenk je dan goed voordat je de nalatenschap zuiver aanvaardt. Zuivere aanvaarding kan helaas ook blijken uit daden zoals het meenemen van de inboedel of het gebruiken van de bankpas van de overledene voor eigen gebruik. Bij vragen over een opengevallen nalatenschap kunt u contact met mij opnemen.
Vera Rhebergen-Vaags
Paul Schepel
Bo Simmelink