Een beveiligingscamera kan een goed middel zijn om personen en goederen te beschermen. In de praktijk vergeten we vaak dat de wet grenzen stelt aan cameratoezicht. De inzet van een camera kan een inbreuk vormen op de privacy. In dit artikel gaan wij in op een aantal voorbeelden uit de rechtspraktijk. Daarna worden er enkele juridische tips voor particulieren, werkgevers en ondernemers die cameratoezicht willen toepassen besproken.
Wet Bescherming Persoonsgegevens
Bij cameratoezicht is de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) van toepassing als er mensen worden gefilmd. Om te voldoen aan de Wbp moet het belang om gebruik te maken van een beveiligingscamera zwaarder wegen dan het privacybelang van de personen die in beeld komen.
Camera bij de buren
In Vlaardingen heeft verhuurder Waterweg Wonen bij elke voordeur in een seniorencomplex een camera geplaatst. Bewoners kunnen dankzij een camerasysteem eenvoudig zien wie er voor hun deur staat. Naar aanleiding hiervan stapte een bewoner naar de rechter. Hij eiste dat Waterweg Wonen de camera’s zo moest verplaatsen dat zijn voor deur niet meer in zicht was van het camerasysteem van de buren, waar hij onenigheid mee had. De rechter oordeelde dat de geplaatste camera geen ongeoorloofde inbreuk vormde op de privacy. Daarnaast was de rechter van oordeel dat het belang van het vergroten van de veiligheid met behulp van de camera in dit geval zwaarder weegt dan het recht op een persoonlijke levenssfeer.
Heimelijk filmen personeel
Binnen het concern van Connexxion werd door Hermes Groep gebruik gemaakt van cameratoezicht in de bus, tram, stations maar ook in de gebouwen waar Connexxion is gehuisvest. Hermes had hiervoor een Regeling Cameratoezicht Connexxion opgesteld. In deze regeling stond het volgende:
‘De camerabewaking is uitdrukkelijk niet bedoeld om het gedrag van medewerkers te observeren, tenzij sprake is van een redelijk vermoeden van een misdrijf of betrokkenheid daarbij’.
Volgens de Ondernemingsraad (OR) van Hermes werden de camerabeelden in de praktijk ook gebruikt voor andere doeleinden. Zo gebruikte Hermes volgens de OR de beelden tegen haar chauffeurs als zij zich schuldig maakten aan laakbaar gedrag, zoals het roken van een sigaret. Hermes was echter van oordeel dat zij in lijn handelde met de Regeling Cameratoezicht. De kantonrechter van Rechtbank Oost-Brabant oordeelde dat Hermes de Regeling Cameratoezicht inderdaad te ruim had uitgelegd en verbood Hermes om de camerabeelden op die manier tegen haar werknemers te gebruiken.
Juridische tips cameratoezicht
Particulier
Als een particulier een camera ophangt om persoonlijke eigendommen of bewoners te beschermen, is dat in principe toegestaan. Daarbij moet de camera zo min mogelijk zijn gericht op anderen of op de openbare weg, want in dat geval is de Wbp namelijk van toepassing en kan er sprake zijn van een inbreuk op de privacy van betrokkenen.
Werkgevers
Werkgevers mogen geen gebruik maken van verborgen camera’s om hun personeel te filmen, tenzij er bijvoorbeeld veel wordt gestolen of gefraudeerd en er geen minder zware alternatieven zijn voor de werkgever. Als een werkgever met instemming van zijn personeel een camera ophangt, mogen de camerabeelden uitsluitend worden gebruikt voor het doel waarvoor ze oorspronkelijk zijn vergaard.
Ondernemers
Indien ondernemers een camera willen plaatsen in een winkel of sportclub moeten zij hun klanten daarover informeren. Dat kan bijvoorbeeld door waarschuwingsbordjes op te hangen. Daarnaast moeten zij zich houden aan de wettelijke bewaartermijn. De richtlijn voor het bewaren van de beelden is volgens het CBP maximaal 4 weken, tenzij er sprake is van een incident als diefstal.
Conclusie
Het inzetten van een beveiligingscamera kan een inbreuk vormen op de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen. Of het gebruik van cameratoezicht of camerabeelden is toegestaan, hangt af van de omstandigheden van het geval. Daarbij is het van belang dat de beelden niet worden gebruikt voor andere doelen dan waar ze oorspronkelijk voor zijn vergaard.
Albert Jan Boer
Wouter te Woerd
Marjolein Meijer