Ontslag op staande voet wegens ‘het bij de keel grijpen’ van een leerling?

Een 61-jarige technisch medewerker van een mbo-school duwt een leerling tegen de borst en vervolgens tegen de keel. Dat is op camerabeelden te zien. Hij wordt ontslagen op staande voet. Dat ontslag houdt geen stand, gelet op de gebeurtenissen voorafgaand aan het incident.

Wat ging vooraf?

Als technisch medewerker is de werknemer verantwoordelijk voor toezicht, beheer en onderhoud van gebouwen van een mbo-school.

Op de bewuste dag loopt de technisch medewerker op het schoolterrein richting de hoofdingang, waar een groep van 7 leerlingen staat. Een van de leerlingen gooit een boterhamzakje op straat. De technisch medewerker ziet niet wie dit gedaan heeft en vraagt de groep het zakje op te ruimen. De groep weigert. Uiteindelijk besluit de technisch medewerker zelf het afval te pakken en weg te gooien. Hij spreekt de groep vervolgens vermanend toe.

Hij draait zich om, loopt weg, en wordt vervolgens door degene die het zakje heeft weggegooid op hogere toon nageroepen. De technisch medewerker loopt vervolgens terug en vraagt de persoon die roept apart te komen staan van de groep. De groep volgt hen.

Op de camerabeelden is vervolgens te zien hoe de technisch medewerker de jongen twee keer met zijn rechterhand van zich afduwt. De eerste keer tegen de borst, de tweede keer tegen diens keel. Snel na dit incident wordt de technisch medewerker belaagd door enkele personen in de groep. De situatie herstelt zich snel, waarop de technisch medewerker de school inloopt en het voorval meldt aan de dienstdoende toezichthouder.

Het standpunt van de school

De school ontslaat de technisch medewerker op staande voet.

In de ontslagbrief voert de school als reden voor ontslag aan dat het duwen, vastgrijpen of ‘bij de keel grijpen’ van een leerling voldoende reden is om de technisch medewerker te ontslaan. Het gedrag van de technisch medewerker is vier jaar eerder al onderwerp van gesprek is geweest. Volgens de school kreeg hij destijds een laatste waarschuwing.

Subsidiair verzoekt de school, mocht het ontslag op staande voet niet standhouden, de arbeidsovereenkomst te ontbinden vanwege, onder andere, een verstoorde arbeidsrelatie.

Het oordeel van de rechter

De technisch medewerker vecht het ontslag aan. Met succes.

Kort gezegd leiden de volgende omstandigheden tot het oordeel van de rechter het ontslag te vernietigen.

De technisch medewerker heeft op juiste wijze gehandeld door de groep aan te spreken op het weggooien van het zakje. Dat behoorde immers ook tot zijn taak. De rechter overweegt dat gelet op de groepsdynamiek zoals die uit de camerabeelden blijkt, van een verklaring achteraf van de groepsleden geen duidelijkheid mag worden verwacht. De groep reageerde ‘hautain’, ‘neerbuigend’ en ‘uitdagend’ op het verzoek van de technisch medewerker om de rommel op te ruimen. De school had deze gebeurtenissen, deze aanloop, bij de ontslagbeslissing moeten betrekken.

Door verzoeker op staande voet te ontslaan, koos de school volgens de rechter partij vóór de leerlingen en tegen verzoeker – en dat terwijl de groep de technisch medewerker heeft getergd.

Als een school van een technisch medewerker dezelfde (didactisch) verantwoorde opstelling als van het onderwijzend personeel verwacht, mag van de school worden verwacht dat de technisch medewerker periodiek wordt getraind in het hanteren van uitdagend of agressief gedrag van leerlingen. Het ontbreken van een dergelijke recente training moet volgens de rechter worden meegewogen als omstandigheid bij de beoordeling van het ontslag op staande voet.

Hoe is dit voor u relevant?

Het is, gelet op de uitkomst, een bijzondere zaak. Doorgaans leidt toepassing van geweld immers tot zware sancties.

Vormt het tergen van een medewerker een vrijbrief voor gebruik van geweld? Vanzelfsprekend is dat niet het geval.
De uitspraak van de rechter toont wederom dat het bij een ontslag op staande voet aankomt op een afweging van alle relevante omstandigheden. Het tergen van de medewerker en het ontbreken van periodieke agressiescholing waren in deze zaak belangrijke omstandigheden die bij de beslissing van de werkgever hadden moeten worden betrokken.

Waar ligt dan de grens? Wij hebben vaker over het ontslag op staande voet geschreven. De wet noemt als voorbeeld onder meer diefstal, fraude, werkweigering, en mishandeling. Ook lijkt de drempel voor ontslag niet zo hoog bij grensoverschrijdend gedrag op borrels, eventueel in combinatie met een kwade dronk.

De gevolgen van een ontslag op staande voet kunnen groot zijn. De werknemer verliest het recht op loon, de transitievergoeding en een mogelijke aanspraak op een WW-uitkering; de werkgever daarentegen loopt het risico het loon met terugwerkende kracht door te betalen wanneer het ontslag wordt vernietigd. Ga dus niet lichtvaardig over tot een ontslag op staande voet.