Naar vaste rechtspraak van de Hoge Raad is een overeenkomst voor onbepaalde tijd in beginsel altijd op te zeggen. Daarvoor is in principe zelfs geen zwaarwegende reden vereist. Wel zal de opzeggende partij over het algemeen een redelijke opzegtermijn in acht hebben te nemen. Doet zij dat niet, dan kan zij jegens de opgezegde partij schadeplichtig zijn.
Bij arrest van 15 april 2016 heeft de Hoge Raad deze rechtspraak genuanceerd en aangegeven dat onder omstandigheden een overeenkomst voor onbepaalde tijd toch niet op te zeggen is. Dat doet zich voor op het moment dat de overeenkomst naar de bedoeling van partijen onopzegbaar is.
Wat was het geval? Een aantal Gooise gemeenten, de gemeente Amsterdam en de provincie Noord-Holland hebben in de jaren 30 van de vorige eeuw een stichting opgericht die als eigenaar van natuurgebieden in het Gooi het statutaire doel had om deze gebieden tot in lengte van dagen als natuurreservaat te behouden. Tevens was in de statuten opgenomen dat de aangesloten provincie en gemeenten volgens een bepaalde verdeelsleutel de stichting van geld moesten voorzien om dat doel te bereiken. Daartoe hebben deze partijen met elkaar een participantenovereenkomst gesloten, die de gemeente Amsterdam in het kader van bezuinigingen meende te kunnen opzeggen.
Het Hof Amsterdam gaf de gemeente Amsterdam gelijk, maar de Hoge Raad vernietigt dat arrest, omdat het Hof onvoldoende is ingegaan op de stelling dat de bovengenoemde omstandigheden in dit geval maken dat alle partijen hebben bedoeld deze overeenkomst voor eeuwig te laten duren.
Indien partijen derhalve met elkaar afspreken dat een overeenkomst voor onbepaalde tijd onopzegbaar is, dan is dat in beginsel dus zo. De Hoge Raad geeft nog wel aan dat een beroep op de onopzegbaarheid van de overeenkomst door de opgezegde partij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar kan zijn. Onder omstandigheden is er dan dus toch nog een escape.
Albert Jan Boer
Wouter te Woerd
Marjolein Meijer