Overheid en vertrouwen?

(Dit artikel is gepubliceerd in het Achterhoek Magazine, april 2014 nr. 2)

In het zakelijk verkeer wordt, hoewel veel juridisch wordt dichtgetimmerd, hoofdzakelijk op basis van vertrouwen gehandeld. Juridisch wordt dat vertrouwen ook beschermd. Als u zaken doet met een bedrijf, dan doet u zaken met een persoon. De vraag is dan altijd of die persoon namens dat bedrijf afspraken mag maken. Dat is niet alleen zo als de betreffende persoon volgens de inschrijving in het handelsregister vertegenwoordigingsbevoegd is. Dat is ook het geval als deze op een andere manier gemachtigd is. Sterker nog, als u er op grond van het handelen van het bedrijf op mag vertrouwen dat de persoon bevoegd was, dan is het bedrijf gebonden. Zelfs als er geen machtiging was. Intern zal daar dan overigens wel een appeltje geschild worden, mocht er een geschil optreden.

Als u met de overheid communiceert, doet u dat ook met personen, ambtenaren, en niet met het bevoegde orgaan, zoals het College van Burgemeester en Wethouders. Die communicatie heeft voor u betekenis: er worden mededelingen gedaan door de persoon die ‘namens’ de overheid met u spreekt. De vraag is of u erop mag vertrouwen dat afspraken met ambtenaren worden nagekomen. Het zal u verbazen, maar u kunt in beginsel geen afspraken maken met ambtenaren.

De overheid hoeft alleen vertrouwen te honoreren dat is gewekt door een ondubbelzinnige en onvoorwaardelijke mededeling van het bevoegd orgaan. Dat kan dan wel weer gebeuren door een ambtenaar, maar dan moet deze daar wel specifiek toe gemandateerd zijn.

Om een voorbeeld te noemen: als u een dwangsom is opgelegd en een ambtenaar vertelt u dat de gemeente even niets zal doen omdat u zo uw best doet het probleem op te lossen, kunt u toch in de problemen komen. Als eerste kunnen belanghebbenden, zoals een klagende buurman, de gemeente dwingen toch in te grijpen. Als tweede is het bevoegd orgaan, bijvoorbeeld het College, dus niet per definitie aan de toezegging gebonden. Rechters zullen korte metten maken met uw vertrouwen. De overheid is dus minder te vertrouwen dan het bedrijfsleven.

Kort en goed: vertrouwen is goed, controle is beter. Vraag bij belangrijke toezeggingen een schriftelijke bevestiging van of namens het bevoegd orgaan.