Pensioen en fusies & overnames

Bij overdracht van bedrijfsactiviteiten van de ene (rechts-)persoon naar de andere gaan de rechten en verplichtingen die volgen uit de arbeidsovereenkomst mee over. Dit is in de wet vastgelegd op basis van een Europese Richtlijn inzake het behoud van rechten van werknemers bij overgang van ondernemingen, vestigingen of onderdelen daarvan. Voor pensioen geldt een uitzondering. Indien deze uitzondering niet geldt, loopt de overnemende partij het risico te worden geconfronteerd met een naheffing van de pensioenuitvoerder.

Wanneer is sprake van een overgang van onderneming?

De meest voorkomende overgang van onderneming is de activa (passiva) overeenkomst. Een andere duidelijke overgang van onderneming is de juridische fusie waarbij de verdwijnende onderneming opgaat in een verkrijgende onderneming. Een overdracht van aandelen in een rechtspersoon levert geen overgang van onderneming op. De identiteit van de werkgever blijft dan immers hetzelfde.

Uitzonderingen pensioen

De wet (en de richtlijn) maakt in een aantal situaties een uitzondering voor pensioenen. Indien de verkrijger een eigen pensioenregeling heeft en die aanbiedt aan het overgenomen personeel, dan kan het overgenomen personeel geen beroep doen op de oude pensioenregeling.

Een andere uitzondering bestaat als de verkrijger verplicht is deel te nemen in een bedrijfstakpensioenfonds. Ook dan nemen de overgenomen werknemers deel in het fonds waar de verkrijger is aangesloten.

De uitzondering is niet van toepassing indien zowel de verkrijger als de vervreemder onder de verplichtstelling van hetzelfde bedrijfstakpensioenfonds vallen. Het niet van toepassing zijn van de uitzondering betekent dat rechten en verplichtingen uit hoofde van de pensioenovereenkomst ook mee overgaan.

Achterstallige pensioenpremies

Op 12 juni 2013 heeft de rechtbank Midden-Nederland geoordeeld dat na een overname de verkrijger aansprakelijk is voor door de vervreemder niet betaalde pensioenpremies en daar rechtstreeks op kan worden aangesproken door het pensioenfonds. De rechter oordeelde dat een verplichte aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds is te beschouwen als een arbeidsvoorwaarde en een redelijke uitleg van de wet brengt een zelfstandig vorderingsrecht van het bedrijfstakpensioenfonds op de verkrijger met zich mee.

Hier geldt wel een aantal nuanceringen:

• Vervreemder en verkrijger vielen hier onder dezelfde verplichtstelling. De uitzondering op de hoofdregel was dus niet aan de orde.
• Indien de uitvoerder een verzekeraar is, dan staat het zelfstandig vorderingsrecht niet zonder meer vast. De verkrijger neemt immers niet per se de uitvoeringsovereenkomst over.
• Ten aanzien van met de arbeidsovereenkomst samenhangende verplichtingen, zoals loonbelasting en sociale lasten, gold dat deze verplichtingen niet mee overgaan. Met de uitspraak van 12 juni 2013 wordt derdenwerking geconstrueerd. Dit is een trendbreuk.
• De Hoge Raad kan er anders over denken.

Conclusie

Bij fusies en overnames verdient de arbeidsvoorwaarde pensioen bijzondere aandacht. Daarbij dient niet alleen naar de rechten en verplichtingen uit het verleden te worden gekeken. Een fusie of overname kan ook gevolgen hebben voor de toekomst. Inventariseer tijdig welke gevolgen de boogde fusie of overname heeft.