Voorstel Tijdelijke wet transparantie turboliquidaties: betere bescherming voor schuldeisers

Om de risico’s van een turboliquidatie te beperken heeft de wetgever een (tijdelijk) wetsvoorstel gemaakt. Daarin zijn wijzigingen opgenomen die de risico’s van misbruik beperken: de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidaties. De positie van schuldeisers wordt hierdoor verbeterd.

Wat is een turboliquidatie?

Er wordt verwacht dat veel ondernemers binnenkort zullen besluiten om hun onderneming te beëindigen. Dat komt door de nasleep van de COVID-19 crisis, de almaar stijgende kosten en gebrek aan personeel. Rechtspersonen grijpen daarbij vaak naar de mogelijkheid om op eigen initiatief te ontbinden. Dit wordt in de praktijk ook wel de ‘Turboliquidatie’ genoemd.

Vooral kleinere ondernemingen en organisaties zullen hun activiteiten staken en de onderneming beëindigen. Vanwege de betrekkelijk eenvoudige manier van ontbinding is een turboliquidatie snel uit te voeren. Het is ook een eenvoudige procedure. Heeft een rechtspersoon eventuele baten al gebruikt om lopende verplichtingen en bestaande schulden te voldoen? Als er geen baten meer overblijven, kan het bestuur besluiten om de rechtspersoon te ontbinden. Na inschrijving van dat besluit in het Handelsregister is de ontbinding een feit.

Omdat er geen baten (meer) te verdelen zijn, is geen vereffenaar nodig. Er komt ook geen faillissementscurator aan te pas.

Risico’s voor schuldeisers

Deze snelle en eenvoudige manier van bedrijfsbeëindiging heeft ook nadelen. Er blijven schuldeisers met lege handen achter. De (voormalige) bestuurders hebben geen verplichting meer om informatie over de afwikkeling te verstrekken. Door de afwezigheid van toezicht en controle ligt het gevaar van misbruik op de loer. Zo is uit eerder onderzoek wel gebleken dat een (klein) deel van de onderzochte turboliquidaties aantoonbaar het gevolg is van een vooropgezet plan om schuldeisers te benadelen. Schuldeisers kunnen -ook achteraf- niet vaststellen of er sprake is geweest van onregelmatigheden. Daardoor blijven de voormalige bestuurders in dergelijke situaties vaak buiten schot.

Meer informatie vooraf en verantwoording achteraf

De wetgever is bekend met dit risico. Het voordeel van een eenvoudige en laagdrempelige wijze van bedrijfsbeëindiging weegt echter ook zwaar. Om de risico’s te beperken zijn in een (tijdelijk) wetsvoorstel wijzigingen opgenomen die de risico’s van misbruik beperken: de Tijdelijke Wet Transparantie Turboliquidaties.

Het belangrijkste verschil met de huidige regeling is een verplichting om informatie te verstrekken. In het voorstel moet het (voormalige) bestuur binnen veertien dagen na de inschrijving van de ontbinding de volgende gegevens deponeren bij het Handelsregister:

• Een balans en een staat van baten en lasten van het lopende boekjaar. Én van het voorgaande boekjaar;
• Een opgave van de oorzaak van het ontbreken van baten bij de ontbinding. En van de wijze waarop eerdere baten te gelde zijn gemaakt;
• De reden(en) waarom de resterende schulden onbetaald zijn gebleven.

Ook moeten de jaarrekeningen die na verstrijken van de termijn nog niet zijn gedeponeerd, alsnog openbaar worden gemaakt.

Heeft het bestuur aan de verplichtingen voldaan? Dan moet het alle bekende schuldeisers hiervan zo snel mogelijk op de hoogte stellen.

Sancties bij niet-nakomen

Door deze informatieverplichting wordt het voor de schuldeisers mogelijk gemaakt om vast te stellen hoe de afwikkeling van de rechtspersoon is verlopen. De informatie kan ook leiden tot een aansprakelijkstelling van de (voormalige) bestuurders. Dat alleen al kan een stok achter de deur zijn voor bestuurders. Zij zullen een turboliquidatie netjes willen afwikkelen. Dat gebeurt overigens nu al in verreweg de meeste gevallen.

Op het niet-nakomen van de informatieverplichtingen worden in het voorstel ook sancties gesteld. Allereerst kunnen schuldeisers makkelijker inzage krijgen in de volledige administratie. Menen zij dat er onregelmatigheden zijn geweest? Dan maakt de rechter het eenvoudiger inzage te krijgen in de volledige administratie van de (ontbonden) rechtspersoon. De informatie kan ook aanleiding geven voor verdere maatregelen. Denk hierbij aan een aansprakelijkheidsprocedure, of aangifte van een strafbaar feit. Ook wordt niet-nakoming van de informatieverplichting strafbaar gesteld. Ten slotte kan de rechtbank op verzoek van het Openbaar Ministerie aan de bestuurders een bestuursverbod opleggen. Zo wordt ook voorkomen dat malafide bestuurders nogmaals de fout in gaan.

Belang van de wetswijziging voor schuldeisers

De voorgestelde wijzigingen zijn een duidelijke verbetering van de positie van schuldeisers bij een turboliquidatie. Tegelijkertijd kan het bestuur van een noodlijdende rechtspersoon nog steeds relatief eenvoudig overgaan tot turboliquidatie. De vereiste transparantie heeft een preventief effect. Zeker met de sancties op niet-naleving is er een goede balans tussen een eenvoudige manier van bedrijfsbeëindiging en bescherming van derden.

Krijgt u als schuldeiser te maken met een turboliquidatie? Wilt u weten wat dan uw rechten zijn? Of bent u bestuurder van een rechtspersoon die in financiële problemen dreigt te raken en wilt u advies over uw rechten en plichten? Neem dan contact op met één van de Ondernemingsrechtspecialisten van JPR. Wij staan u graag bij met raad en daad.