Niets menselijks is de overheid vreemd. Ook de Rechtspraak maakt fouten. De Rechtspraak publiceert op haar website vonnissen. Voorafgaand aan deze publicatie worden de uitspraken geanonimiseerd volgens de anonimiseringsrichtlijnen. Het komt weleens voor dat een uitspraak niet juist is geanonimiseerd. Voor de betrokken partijen kan dit zeer vervelend zijn. De Rechtspraak heeft aan een aantal slachtoffers schadevergoedingen uitgekeerd. Een recent vonnis gaat over een website die uitspraken herpubliceert. Het laat zien dat benadeelden ook dan recht kunnen hebben op immateriële schadevergoeding. Dit vanwege een schending van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (hierna: AVG).
Wat was er aan de hand?
De eiser is op 15 juni 2017 veroordeeld tot jeugddetentie. Vijf dagen later is dit vonnis gepubliceerd op rechtspraak.nl. In die publicatie was de volledige naam van eiser tot in ieder geval 19 december 2019 zichtbaar. De gedaagde partij, Magnova B.V. (hierna: Magnova), biedt met de website jure.nl gratis toegang tot juridische uitspraken. Gedurende een bepaalde tijd heeft het niet-geanonimiseerde vonnis op deze website gestaan. Eiser heeft ter zitting € 2.500,- schadevergoeding gevorderd wegens schending van zijn privacy.
Publicatie in strijd met de AVG
Een verwerking van persoonsgegevens moet aan in ieder geval één van de zes grondslagen uit de AVG voldoen. In dit geval was aan geen van deze grondslagen voldaan. De rechtbank oordeelt daarom dat sprake is geweest van een niet-geoorloofde verwerking van eisers persoonsgegevens door Magnova. Magnova heeft als verwerkingsverantwoordelijke onrechtmatig gehandeld. Op grond van de AVG is Magnova schadevergoeding verschuldigd aan eiser.
Magnova stelde dat zij erop mocht vertrouwen dat de uitspraken van rechtspraak.nl geen anonimiseringsfouten zouden bevatten. Dit verweer van Magnova gaat niet op. Magnova kiest er zelf voor om de uitspraken te (her)publiceren. Zij is daarmee de verwerkingsverantwoordelijke. Het is haar eigen verantwoordelijkheid om de publicaties in lijn met de AVG te brengen. En om dit zo te houden in de toekomst.
Toekenning immateriële schadevergoeding
In een eerdere blog bleek al dat benadeelden in privacyrechtelijke vraagstukken recht kunnen hebben op immateriële schadevergoeding in twee situaties. De benadeelde moet in zijn eer of goede naam zijn geschaad. Of hij moet op andere wijze in zijn persoon zijn aangetast. De rechtbank in de bovenstaande zaak kende op basis van de tweede situatie een schadevergoeding van € 750,- toe.
Opvallend is dat net als in de eerdere blog de rechter de nadelige gevolgen op voorhand aanneemt. Onduidelijk is namelijk hoelang en voor hoeveel mensen de publicatie inzichtelijk was. Ook is niet gebleken dat de privacyinbreuk tot concrete negatieve gevolgen heeft geleid. Op basis van alle omstandigheden is evenwel sprake van een schending van de persoonlijke levenssfeer. Ondanks dat de rechter het niet benoemt, speelt naar mijn mening de gevoeligheid van de strafrechtelijke gegevens een grote rol in zijn overwegingen. Dit is in lijn met de uitspraak in de eerdere blog.
Magnova kan de Staat niet verantwoordelijk houden
Magnova is van mening dat de Nederlandse Staat haar geheel of deels moet vrijwaren. Dit houdt in dat de Staat dan gehouden is om de schadevergoeding te betalen. Magnova beroept zich enerzijds op een tussen haar en de Staat gesloten overeenkomst. Deze overeenkomst zou betrekking hebben op het leveren van uitspraken. De rechtbank volgt het argument van de Staat dat een dergelijke overeenkomst niet is gesloten. Sinds 2012 kan zelfs iedereen vrijelijk over geanonimiseerde uitspraken beschikken.
Anderzijds stelt Magnova dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld door de foutieve anonimisering. De rechtbank oordeelt dat hiervan geen sprake is, vanwege het niet voldoen aan de relativiteitseis. De norm die de Staat geschonden heeft, dient niet ter bescherming van Magnova. Het niet publiceren van onjuist geanonimiseerde uitspraken beschermt namelijk de privacy van de natuurlijke personen die in de uitspraak worden genoemd. Magnova kan de Staat dus niet verantwoordelijk houden en moet de schadevergoeding zelf betalen.
Weet je niet zeker of alle verwerkingen op orde zijn?
Het bovenstaande voorbeeld laat weer zien dat overal fouten gemaakt kunnen worden. Ook in jouw organisatie kunnen dit soort fouten worden gemaakt. Worden daarbij gevoelige persoonsgegevens verwerkt? Dan is de kans groot dat je verplicht bent schadevergoeding te betalen aan de benadeelden. Niet alles is te vermijden. Maar een scherp beleid op het gebied van compliance en controle kan veel voorkomen. Vooraf kunnen onze advocaten met jou meedenken op het gebied van compliance. Zo kunnen wij bijvoorbeeld helpen bij het opstellen van een privacybeleid. Schroom niet om hiervoor contact met ons op te nemen.
Vera Rhebergen-Vaags
Paul Schepel
Bo Simmelink