Hét nieuws van 16 februari was natuurlijk dat de rechter oordeelde tegen de manier waarop de avondklok door het kabinet is ingesteld. Het kortgedingvonnis is hier te zien: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBDHA:2021:1100. Maar wat betekent dit nu precies voor jou? Daarover gaat dit artikel.
Hoe is de avondklok geregeld?
Op grond van art. 8 van de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag mag de Minister in geval van spoedeisendheid “het vertoeven in de open lucht” beperken, bijvoorbeeld door het instellen van een avondklok.
Wat vond de rechter?
In kortgeding vond de rechter dat geen sprake is van spoedeisendheid, want er werd al langer over een avondklok gesproken, ook met de Tweede Kamer. De regering had dus vooraf in plaats van achteraf de Eerste en Tweede Kamer kunnen vragen om een wet vast te stellen. Door de kenmerken van deze zaak kon de rechter niet zelf de avondklok buiten toepassing stellen, maar bepaalde hij dat het besluit door de Minister ingetrokken moet worden, en wel direct. Tot dan geldt de avondklok gewoon.
Wat gebeurde na het kortgeding?
De Minister heeft niet gekozen om tijd te rekken maar heeft het Hof gevraagd of de uitspraak opgeschort kan worden tot in hoger beroep is beslist, over een paar dagen. Het Hof heeft op grond van de afweging van de duur van de vertraging van enige dagen tegenover onder andere rechtsonzekerheid hiermee ingestemd. Het is immers verwarrend als de ene dag de avondklok wel geldt, dan twee dagen niet en dan misschien weer wel.
Wat betekent dit voor ons?
Tot de uitspraak in hoger beroep en de eventuele intrekking van het besluit daarna blijft de avondklok formeel gelden. Op grond van dezelfde argumenten kan echter verdedigd worden dat een boete tot nu is opgelegd op grond van een onverbindende regeling. Een rechter die dit met je eens is, zal een opgelegde boete vernietigen. Het hoger beroep van de Staat moet dan natuurlijk geen succes hebben.
Hoewel in de wetenschap velen denken dat de kortgedingrechter wel gelijk heeft, is de uitslag van een nieuwe rechtszaak niet zeker. Je moet er dus niet op gokken. Daarnaast kan de Minister ook proberen snel zijn procedurele fout te herstellen. Er is immers niets gezegd over de inhoud van de zaak. Dat zal een rechter waarschijnlijk ook eerder aan de politiek overlaten. De conclusie is dat tot intrekking van het besluit de avondklok geldt. Daarna kan de Minister ook de avondklok alsnog per wet regelen.
Een rechter kan echter tot die nieuwe wet opgelegde boetes vernietigen als hij of zij ook vindt dat de huidige regeling niet geldig is. Of je een rechter treft die dat met je eens is, is de vraag, want de hoogste rechter heeft nog niet gesproken.
Vera Rhebergen-Vaags
Paul Schepel
Bo Simmelink