In onze blog van 12 oktober jl. hebben Sjoerd van der Vegt en Pascal Hulsegge al aangegeven dat de Wet DBA zal worden vervangen en dat er gewerkt zal gaan worden met een opdrachtgeversverklaring. Maar wat houdt dit nu in en wat is nu al bekend?
Positie arbeidsmarkt
In het regeerakkoord wordt duidelijk benadrukt dat zzp‘ers een belangrijke positie hebben op de arbeidsmarkt. Wat de laatste jaren evenwel zichtbaar was, is dat veel zzp‘ers vanwege verkeerde redenen voor het zzp-schap kozen. Voor de invoering van de Wet DBA was vaak sprake van verkapte arbeidsrelaties. De doelstelling van de Wet DBA was het creëren van duidelijkheid en zekerheid voor partijen over hun samenwerkingsrelatie. Dit is evenwel niet gelukt. Sterker nog, er is sprake van grote onrust en organisaties durven niet langer samen te werken met zzp‘ers. Met dit gegeven in het achterhoofd heeft het kabinet ervoor gekozen de Wet DBA te vervangen.
Nieuwe wet
Het kabinet heeft ambitieuze doelstellingen gesteld voor de nieuwe wet. Zo moet de wet enerzijds zekerheid bieden aan de echte zelfstandigen en anderzijds moet schijnzelfstandigheid worden voorkomen. Om een juiste en bij de praktijk aansluitende wetgeving te krijgen, heeft het kabinet aangegeven dat voor de verdere uitwerking veldpartijen worden betrokken. Ook wordt gekeken naar de administratieve lasten. Deze waren onder de Wet DBA immers te hoog. De nieuwe wet bestaat uit de volgende drie onderdelen:
- Minimum tarief voor zelfstandigen
In de nieuwe wet wordt bepaald dat sprake is van een arbeidsovereenkomst op het moment dat een langere periode (te weten: langer dan drie maanden) gewerkt wordt tegen een laag tarief of wanneer reguliere bedrijfsactiviteiten tegen een laag tarief worden verricht. Onder een laag tarief wordt verstaan loonkosten tot 125% van het wettelijke minimumloon, hetgeen neer zal komen op ongeveer een tarief tussen de € 15,-- en € 18,-- per uur. - Opdrachtgeversverklaring
Wanneer werkzaamheden worden verricht tegen een tarief dat boven het laag tarief ligt, dient de opdrachtgever een opdrachtgeversverklaring in te vullen. De verwachting is dat deze verklaring kan worden verkregen door een online registratieformulier. Wanneer deze verklaring naar juistheid is ingevuld, krijgt de opdrachtgever op voorhand vrijwaring van loonbelasting en premies werknemersverzekeringen. Op dit moment bestaat nog veel onduidelijkheid aangaande het begrip gezagsverhouding. Het kabinet geeft in het regeerakkoord aan dat hij dit begrip gaat verduidelijken en dat meer gekeken wordt naar de materiële omstandigheden (ofwel hoe partijen in de praktijk werken). - Invoering van de ‘opt-out’
Het wordt voor zelfstandigen mogelijk om te kiezen voor een ‘opt-out’ voor loonbelasting en werknemersverzekeringen. Zelfstandigen kunnen van de ‘opt-out’ gebruikmaken wanneer zij voor een korte periode (een periode korter dan één jaar) tegen een hoog tarief werkzaamheden verrichten of wanneer zij niet-reguliere bedrijfsactiviteiten tegen een hoog tarief verrichten. Onder een hoog tarief verstaat het kabinet op dit moment een tarief boven de € 75,--. Door middel van deze opt-out wordt gerealiseerd dat opdrachtgevers zonder risico op naheffingsaanslagen dure zzp‘ers kunnen inschakelen. Afgesproken moet worden dat de opdrachtgever voor de zelfstandige geen loonheffingen inhoudt en betaalt. Deze zzp’er met een hoog uurtarief kan dus straks door deze opt-outregeling zonder risico worden ingehuurd.
Overgangsfase
De Belastingdienst zal de nieuwe wetgeving het eerste jaar terughoudend toetsen; er zal sprake zijn van een terughoudend handhavingsbeleid. De Belastingdienst zal meer een coachende rol toebedeeld krijgen. Verder zal het eerste jaar niet direct een boete opgelegd worden bij een eerste controle. Partijen krijgen op deze wijze eerst tijd en ruimte om te wennen aan weer nieuwe wetgeving met betrekking tot de zelfstandigen.
Arbeidsongeschiktheid
De verzekeringsgraad onder de zelfstandigen blijft een punt van aandacht. Het kabinet geeft aan dat onderzocht moet worden op welke wijze bereikt kan worden dat zzp’ers zich beter gaan verzekeren voor arbeidsongeschiktheid. Hiervoor zal overleg gaan plaatsvinden met verzekeraars.
Conclusie
Duidelijk is dat het kabinet het regime van de Wet DBA geheel achter zich laat. Het lijkt erop dat weer aansluiting gezocht wordt bij de structuur van de VAR-verklaring. De door het kabinet gegeven kaders zullen in overleg met de sociale partners nog nader worden ingevuld.
Afgevraagd kan worden hoe nu omgegaan moet worden met de overeenkomsten van opdracht. Op dit moment geldt de Wet DBA nog steeds en zijn partijen verplicht conform deze wetgeving te handelen. De huidige handhaving van de wet DBA wordt na invoering van de nieuwe maatregelen gefaseerd afgebouwd. Dat betekent dat opdrachtgevers en opdrachtnemers tot die tijd geen boetes of naheffingen krijgen als achteraf geconstateerd wordt dat er sprake is van een dienstbetrekking.
Albert Jan Boer
Wouter te Woerd
Marjolein Meijer