Handhaving en toezicht

Besluitvorming

De verschillende overheden besturen via besluiten. Besluiten over vergunningen, handhaven, subsidies, bestemmingsplannen et cetera. Besluitvorming is gebonden aan regels. Die regels gaan over de inhoudelijke normen, maar ook over de manier waarop besluitvorming plaats dient te vinden en de termijnen waarbinnen een besluit moet worden genomen. 

Het is raadzaam om deskundige begeleiding te vragen bij de aanvraag van een besluit. Het is (achteraf) kostbaar en kost veel tijd als de aanvraag niet in één keer goed wordt ingediend. Ook in geval van bezwaar en beroep is een juiste voorbereiding van belang. In de voorfase is de invloed op het vaak politieke besluitvormingsproces het grootst. 

Naast kennis van de regels is ook tactiek belangrijk. Hoe wordt een standpunt het sterkst naar voren gebracht, op welk moment en bij wie kan de meeste invloed worden uitgeoefend? De bestuursrechtadvocaten van JPR kennen de gang van zaken binnen (lokale) gemeenten als geen ander. 

Overheden moeten steeds meer werk verzetten met kleinere budgetten. De kans op fouten en langere wachttijden wordt daardoor groter. Het heeft daarom de voorkeur om de regie soms zelf in handen te nemen. Als je zorgt dat een aanvraag de nodige informatie en de juiste argumentatie bevat, dan kan de overheid sneller en beter werken. Met deskundige begeleiding krijgt een besluit een goed fundament. 

Procederen

Na een aanvraag, neemt een bestuursorgaan een besluit. Het besluit wordt in sommige gevallen voorafgegaan door een ontwerpbesluit. Eenieder kan tegen een ontwerpbesluit zienswijzen indienen. Het (ontwerp-)besluit moet vermelden hoe daartegen stappen ondernomen kunnen worden.

In het algemeen kan tegen een besluit bezwaar worden gemaakt door belanghebbenden door middel van het indienen van een bezwaarschrift. Tegen het genomen besluit op bezwaar of het besluit na een zienswijze, kun je in beroep gaan bij de bestuursrechter. Vervolgens bestaat er nog de mogelijkheid van hoger beroep. Soms is dit niet het geval. Bij sommige besluiten moet namelijk beroep direct ingediend worden bij de hoogste rechter, de Raad van State, de Centrale Raad van Beroep of het College van Beroep voor het bedrijfsleven.

In het bestuursrecht is bijstand van een advocaat niet verplicht, maar de procedure is vaak zo ingewikkeld dat juridische bijstand wél gewenst is. De bestuursrechtadvocaten van JPR staan je graag bij.

Overheidsaansprakelijkheid

Handelingen en beslissingen van overheden kunnen schade veroorzaken. Het komt regelmatig voor dat overheden voor deze schade aansprakelijk zijn. Men spreekt dan van ‘overheidsaansprakelijkheid’. Overheden kunnen aansprakelijk zijn voor schade die het gevolg is van onrechtmatig handelen, maar ook voor schade die is ontstaan door rechtmatig handelen. Een voorbeeld van schade in geval van rechtmatig overheidshandelen, is planschade. Een onrechtmatige handeling van een overheidsorgaan wordt een onrechtmatige overheidsdaad genoemd. Een voorbeeld van onrechtmatige overheidsdaad is het nemen van een besluit dat achteraf door de bestuursrechter onrechtmatig wordt bevonden. 

De regelgeving omtrent overheidsaansprakelijkheid is ingewikkeld en continu in ontwikkeling. Dit rechtsgebied kenmerkt zich door een complexe combinatie van zowel civielrechtelijke als bestuursrechtelijke aspecten. Daarnaast heb je altijd te maken met specialisten die voor de overheid optreden. Het is verstandig daar je eigen professional tegenover te zetten. JPR Advocaten heeft deze specialisten in huis. Zij helpen je graag verder.

Het College van Burgemeester en Wethouders stelt, soms samen met een ontwikkelaar, een ontwerp vast. Dit ontwerp wordt ter inzage gelegd en iedereen mag daar een zienswijze op geven. Vervolgens beslist de gemeenteraad wat zij met de zienswijzen doen. 

Als een belanghebbende het niet eens is met de vaststelling van een bestemmingsplan, dan kan deze hiertegen in beroep bij de Raad van State. De Raad van State toetst vervolgens of het toegestane gebruik van gronden die in elkaars omgeving liggen, niet onredelijk wordt beperkt. Daarbij spelen milieuregels een rol, maar ook gemeentelijk en provinciaal beleid. 

Omgevingsvergunning

Het is veelal verboden om zonder omgevingsvergunning te bouwen of gronden te gebruiken in afwijking van het bestemmingsplan. De gemeente toetst bij de aanvraag van een omgevingsvergunning onder andere of de bouwplannen veilig zijn en of deze passen in het bestemmingsplan. Soms spelen daarbij welstandsnormen ook een rol.

Natuurlijk zijn er uitzonderingen. In het Besluit omgevingsrecht (“Bor”) staat een lijst van gevallen waarin vergunningsvrij gebouwd of van het bestemmingsplan afgeweken kan worden. Als niet aan de daarvoor in het Bor gestelde eisen wordt voldaan, is een omgevingsvergunning tot afwijken nodig.

Een omgevingsvergunning tot afwijken van het bestemmingsplan kan op verschillende manieren verleend worden. In het bestemmingsplan zelf kan een afwijkingsmogelijkheid zijn opgenomen, de binnenplanse afwijking. Daarnaast zijn in het Bor, behalve vrijstellingen, ook gevallen opgenomen waarin een eenvoudige afwijkingsvergunning verleend kan worden; de zogenoemde ‘kruimelgevallen’. Als laatste bestaat de mogelijkheid om door middel van een meer omvangrijke procedure af te wijken van het bestemmingsplan.

Het afstemmen van een omgevingsvergunning op het bestemmingsplan of het kiezen van de juiste afwijkingsmogelijkheid, scheelt veel tijd en geld. Procedures over omgevingsvergunningen zijn ingewikkeld. Bovendien kan een onnodig verlies van zo’n procedure leiden tot schade. Goed juridisch advies aan de voorkant, betaalt zich uit aan de achterkant. De bestuursrechtadvocaten van JPR helpen je graag verder.

Planschade

De wijziging van een bestemmingsplan of de verlening van een vergunning tot afwijken, kan gevolgen hebben voor de bruikbaarheid of de waarde van een perceel of naburige percelen. Dat kan positief zijn als bijvoorbeeld in een weiland gebouwd mag worden. De gevolgen kunnen echter negatief zijn als het tot dan toe toegestane gebruik wordt wegbestemd of hinderlijk gebruik in de omgeving wordt toegestaan. Het kan zijn dat je hierdoor vermogensschade of inkomensschade lijdt.

Op grond van de wet, wordt die schade deels door de overheid vergoed. Een deel van de schade wordt geacht een normaal maatschappelijk risico te zijn. De schade die voorzienbaar was op het moment van aankoop van een perceel of die is ontstaan doordat wegbestemde gebruiksmogelijkheden gedurende lange tijd niet benut zijn, wordt niet vergoed. Dit wordt de actieve en passieve risicoaanvaarding genoemd.

Als een ondernemer planologische wijzigingen aanvraagt, dan stelt de overheid vaak als voorwaarde dat de ondernemer ook de kosten van de planschade vergoedt. Deze afspraken worden veelal in een planschadeovereenkomst of exploitatieovereenkomst opgenomen.

Bij planschade gaat het vaak om stevige kosten, zowel voor de persoon die schade lijdt, als voor een ontwikkelaar die dit moet vergoeden. De berekening daarvan is financieel en juridisch ingewikkeld. De bestuursrechtadvocaten van JPR zijn gespecialiseerd in het opstellen van planschadeovereenkomsten en exploitatieovereenkomsten. Zij denken graag mee met een planontwikkeling aan de voorkant.