Hoe ontstaat een modelrecht?
De wetgeving voor Benelux-modellen is terug te vinden in het Benelux-verdrag intellectuele eigendom (BVIE). De Gemeenschapsmodellenverordening ziet op bescherming van modellen in de Europese Unie. Een modelrecht ontstaat door registratie bij het Benelux Bureau voor Intellectuele Eigendom of het Europees Modellenbureau.
Voor het verkrijgen van bescherming voor tekeningen en modellen gelden de volgende vier eisen:
- Er is sprake van een tekening of model
Dat is (1) het uiterlijk van (2) een voortbrengsel dat (3) bij normaal gebruik zichtbaar is.
- Het model is nieuw
Voor de (1) datum van depot of beschikbaarstelling, mag (2) geen identiek model beschikbaar zijn. De maker die zijn model al heeft gepubliceerd, krijgt een respijttermijn van 12 maanden om alsnog een
registratie te verrichten.
- Het model heeft een eigen karakter
De (1) algemene indruk die het model bij de (2) geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van zijn algemene indruk bij andere beschikbare modellen. Hoe minder vergelijkbare modellen beschikbaar zijn, hoe groter de beschermingsomvang van het model kan zijn.
- Geen uitzonderingen van toepassing
De vorm is bijvoorbeeld niet uitsluitend door de technische functie bepaald en is niet in strijd met de openbare orde of goede zeden.
Als niet aan deze vereisten is voldaan, is het model nietig. Belanghebbenden kunnen dan een nietigheidsprocedure starten ten aanzien van het geregistreerde model.
Hoe ontstaat een niet-geregistreerd gemeenschapsmodel?
Als een registratie ontbreekt, geniet het model als Niet-geregistreerd Gemeenschapsmodel 3 jaar bescherming vanaf het moment van publicatie. Modelrechtelijke bescherming kan ook samenlopen met bescherming van het auteursrecht en de slaafse nabootsingsleer. Aan de eisen voor modelrechtelijke bescherming is meestal sneller voldaan. Samenloop kan verder ook invloed hebben op de vraag wie rechthebbende is op een werk/model.
Hoe kan je optreden bij modelinbreuk?
Indien het uiterlijk van een voorwerp geen andere algemene indruk achterlaat in vergelijking met het model, kan de modelhouder de verkoop van een inbreukmakend voorwerp verbieden. Bij Niet-geregistreerde Gemeenschapsmodellen geldt daarnaast (net als bij auteursrechtinbreuk) het ontleningsvereiste. Modelinbreuk kan ook leiden tot schadevergoeding, winstafdracht, vergoeding van de juridische kosten en/of vernietiging van inbreukmakende producten. Van modelrechtinbreuk is geen sprake bij aanwezigheid van een wettelijke uitzondering of een licentie.
