Bootst Lidl het letterkrat van HEMA na?

Wat was er aan de hand?

In 2019 liet HEMA een inklapbaar letterkrat ontwerpen waarop losse letters kunnen worden bevestigd. Ook Lidl heeft een soortgelijk letterkrat op de markt gebracht. HEMA stelt dat het letterkrat van Lidl te veel lijkt op haar letterkrat. Lidl zou daarmee inbreuk maken op de auteursrechten van HEMA, of het letterkrat van Lidl zou slaafs zijn nagebootst. In dit artikel gaan we dieper in op de uitspraak van het hof.

Zie hieronder links het letterkrat van HEMA (blauw) en rechts het letterkrat van Lidl (oranje).

Bron: www.rechtspraak.nl 

Geen auteursrechtelijke bescherming

In eerste aanleg oordeelde de rechtbank Midden-Nederland dat geen sprake was van auteursrechtinbreuk door Lidl. Dat kwam omdat het letterkrat niet auteursrechtelijk was beschermd. De rechtbank oordeelde bovendien dat Lidl het letterkrat van HEMA ook niet onrechtmatig had nagebootst. In hoger beroep bevestigt het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het oordeel van de rechtbank: het letterkrat van HEMA is niet auteursrechtelijk beschermd. 

Om auteursrechtelijke bescherming te genieten, moet een werk – kortgezegd – een eigen intellectuele schepping van de maker zijn. Deze eigen intellectuele schepping dient de persoonlijkheid van de auteur te weerspiegelen en tot uiting te komen door de creatieve keuzen van de maker. Op onze website worden deze eisen nader gespecificeerd. Het hof oordeelt dat het letterkrat van de HEMA niet aan deze vereisten voldoet. Daarom is het geen auteursrechtelijk beschermd werk. 

Het idee van een combinatie tussen een opklapbaar krat met letters is volgens het hof niet te beschermen. Daarnaast is het letterkrat van HEMA in hoge mate technisch en functioneel bepaald. Geen van de door HEMA gestelde creatieve keuzes, zoals bijvoorbeeld de afmetingen van het krat, dikte van de horizontale lijnen en het ovale handvat, zijn daadwerkelijk creatief. Ook de optelsom van de door HEMA genoemde elementen geven het letterkrat van HEMA onvoldoende oorspronkelijkheid voor auteursrechtelijke bescherming. Het hof komt dus niet toe aan de vraag of inbreuk wordt gemaakt op een auteursrecht.

Wel slaafse nabootsing?

Anders dan de rechtbank, is het hof wél van mening dat Lidl zich schuldig maakt aan het slaafs nabootsen van het letterkrat van HEMA. 

Zelfs wanneer de vormgeving van een product niet beschermd is door het auteursrecht, merkenrecht of modellenrecht, kan er sprake zijn van onrechtmatig handelen wanneer de vormgeving van dat product slaafs wordt nagebootst. Van slaafse nabootsing is sprake wanneer een product, dat lijkt op een ander eerder bestaand product, onnodig verwarring veroorzaakt met het eerdere product. 

Nabootsen is in zekere zin toegestaan. Een nabootser moet er alleen wel alles aan doen, zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid en bruikbaarheid van het product, om te voorkomen dat bij het publiek verwarring kan ontstaan tussen de producten. Het is wel vereist dat het product dat wordt nagebootst een eigen gezicht op de markt heeft. Dit houdt in dat het product zich qua uiterlijk moet onderscheiden van andere vergelijkbare producten op de markt.  

Toen HEMA het letterkrat op de markt bracht, waren er op dat moment geen andere letterkratten die een combinatie met letters hadden. Daarom acht het hof het letterkrat van HEMA voldoende onderscheidend. 

Volgens het hof heeft het HEMA letterkrat daardoor een eigen gezicht op de markt. Ook is volgens het hof sprake van verwarringsgevaar tussen de letterkratten. Het letterkrat van Lidl lijkt namelijk op vrijwel alle punten op het letterkrat van de HEMA. Alleen de vormgeving van de bodem verschilt. Consumenten kunnen deze afwijkende bodem echter niet zien door de wijze waarop Lidl het krat verpakt en verkoopt. Ook de meegeleverde letters zijn vrijwel identiek. Volgens het hof is Lidl daardoor tekortgeschoten in haar verplichting om bij het nabootsen er alles aan te doen wat redelijkerwijs nodig is om verwarring te voorkomen.

Beter goed gejat dan slecht bedacht?

Dit arrest laat zien dat niet alle producten blindelings nagemaakt mogen worden. Ook niet als de vormgeving van het product niet is beschermd door een intellectueel eigendomsrecht, zoals het auteursrecht, merkenrecht en modellenrecht. Wil je weten of je kunt optreden tegen een concurrent die jouw product nabootst? Of wil je weten wat je moet doen tegen een concurrent die jou beschuldigt van slaafse nabootsing of auteursrechtinbreuk? Neem dan vooral contact op met een van onze specialisten.